Bij ons staat de mens centraal. En wie we zijn als mensen wordt bepaald door onze verhalen. Organisaties zijn verhalen, de wijk waarin we wonen bestaat uit verhalen. Een belangrijke voorwaarde om te veranderen is daarom om de verhalen te kennen en samen een nieuw verhaal te maken. In Rotterdam en Utrecht zijn we daarom in samenwerking met Vuursessies, Lopend Vuur begonnen. We wilden weten wat Corona voor effect heeft gehad voor (samen)werken in de wijken van de stad. We wandelen met gesprekspartners. Het levert boeiende, warme, mooie verhalen op die gedeeld dienen te worden. Zodra het kan, brengen we al deze mensen bij elkaar rond het vuur.
Bij ons staat de mens centraal. En wie we zijn als mensen wordt bepaald door onze verhalen. Organisaties zijn verhalen, de wijk waarin we wonen bestaat uit verhalen. Een belangrijke voorwaarde om te veranderen is daarom om de verhalen te kennen en samen een nieuw verhaal te maken. In Rotterdam en Utrecht zijn we daarom in samenwerking met Vuursessies, Lopend Vuur begonnen. We wilden weten wat Corona voor effect heeft gehad voor (samen)werken in de wijken van de stad. We wandelen met gesprekspartners. Het levert boeiende, warme, mooie verhalen op die gedeeld dienen te worden. Zodra het kan, brengen we al deze mensen bij elkaar rond het vuur.
Soms weet het vuur van een ander je te raken. Dat gebeurde zeker in het gesprek met Nasra Djorai, wijkmanager van Feijenoord en de Afrikaanderwijk. Ze vertelde haar verhaal en dat leert dat belangrijk is om begrip te hebben voor waar iemand anders vandaan komt en wat haar of zijn belang is. Snapt dit en heb begrip. Zo kunnen we samen, bewoners en professionals, de stad creëren waar iedereen gelijke kansen heeft. Want vanuit deze visie kunnen we samenwerken voor niet alleen de wijk maar voor de hele stad. Dat je daarbij af en toe een misstap maakt is niet erg. Je maakt vanzelf weer de juiste stappen wanneer je vast houdt aan een duidelijke visie. Luister hier naar haar verhaal.
Annemarie de Rotte vertelt vol vuur over haar werk voor de gemeente Rotterdam. Ze is onder andere verantwoordelijk voor het versterken van het werken in de wijk. De professionals in de Rotterdamse wijken moeten de ruimte en mogelijkheden krijgen om samen met bewoners, collega’s en andere organisaties positieve en duurzame verandering te weeg te brengen in de Rotterdamse wijken. Om dit mogelijk te maken is het belangrijk dat het huidige systeem van de gemeente mee verandert. En daarbij focust Annemarie zich niet alleen op een andere structuur binnen de organisatie, maar juist ook op de cultuur. Want goede samenwerking in de wijk bewerkstellig je niet door alleen de structuur van de organisatie te veranderen. Deze verandering is niet van vandaag op morgen gerealiseerd. Na Annemarie gesproken te hebben, ben ik in ieder geval optimistisch over een positieve samenwerking in de wijk!
Niels Hoogwerf, Wijkmanager Middelland in Rotterdam, vertelt vol vuur over zijn werk in de wijk. "Alles is relatie", vertelt hij. Wil je resultaat bereiken in de wijk dan heb je de bewoners nodig. Dat betekent heel veel in de wijk zijn en met mensen praten om relaties op te bouwen. En dat betekent niet dat je maar wat doet in de wijk. Het werken in de wijk is een vak en als je dat verstaat, bereik je hele mooie resultaten. En niet alleen als functionaris maar ook als mens.
Deze middag ontmoet ik Wilma de Buck, de trekker van Utrecht in Dialoog, in het Griftpark. Het eerste gesprek die geen wandeling is. Het is te warm. We hebben een heerlijke plek in de schaduw in de tuin van bij het park.
We praten over de kracht van dialoog, van in gesprek zijn met mensen die je normaliter niet spreekt. Het levert nieuwe inzichten op en wederzijds begrip. Een ideaal middel om mensen met diverse achtergronden bij elkaar te brengen. Zeker tijdens Corona, waarin mensen geneigd zijn om meer in eigen kring te blijven.
De methodiek kent vier eenvoudige stappen. Er wordt een positief thema gekozen, iets waar we meer van willen. Bijvoorbeeld je thuisvoelen. Dan doorloopt het gesprek de volgende stappen:
1. Kennismaken met elkaar
2. Ervaringen delen (wanneer had je een thuisgevoel)
3. Dromen (wat is je ultieme thuisgevoel en wat is er dan anders dan nu)
4. Handelen (wat kun je zelf nu doen om dat gevoel wat dichterbij te brengen)
Samen met een oordeelsvrije houding en gelijkwaardigheid tussen gesprekspartners levert dat mooie gesprekken op. Nu even online, maar straks ook weer live. Meerop utrechtindialoog.nl
Ilona van der Laan, wijknetwerker in Reyeroord, is de hele dag in gesprek. Er moet namelijk veel gebeuren in de wijk. De wijk gaat als een van de eerste wijken in Rotterdam van het gas af. En de riolering moet ook vervangen worden in de wijk. Een grote opgave, die niet lukt zonder draagvlak bij de bewoners en ondernemers in de wijk. Ilona is dan ook in gesprek met hen om dit draagvlak te creëren door de problemen waar de wijk mee zit aan te pakken. En dat betekent weer in gesprek met collega’s om deze problemen aan te pakken. In het vertrouwen dat langzaam ontstaat is ook ruimte voor het gesprek over een aardgas vrije wijk.
Marco Stout, stadmaker, vertelt vol vuur over hoe je de energie van een wijk kunt mobiliseren om positieve veranderingen teweeg te brengen. Hij vertelt over de wisselwerking tussen gemeente en bewoners. Marco speelt daarbij een belangrijke rol, want de twee werelden spreken vaak een andere taal. Marco maakt aan bewoners duidelijk wat het beleid is van de gemeente en omgekeerd vertaalt hij de wensen en behoeften van de bewoners naar de gemeentelijke context. We staan voor vele uitdagingen qua klimaat, mobiliteit, leefbaarheid etc. Om echt verandering in brede zin in gang te zetten is visie op niveau van de stad nodig. Steden als Barcelona, Madrid en Parijs maken grote stappen. De burgemeester in deze steden toont visie en staat voor een gezonde toekomst van de stad. In Rotterdam verzanden we vaak in politieke discussies waardoor we niet genoeg snelheid maken.
Ook met Mariska loop ik door de Dichterswijk. En kom op plekken die ik nog niet kende, zoals een goed weggestopt wandelpad langs het water. We praten voornamelijk over hoe gemeentes aan de ene kant zelforganisatie van bewoners willen stimuleren en aan de andere kant moeite hebben met het goed faciliteren van initiatieven. Vaak bang om ruimte te geven (kan niet volgens de regels). En de ongelijke strijd. Op het speelveld met overheid en de bedrijven zijn inwoners de zwakste partij. Er is iets nodig om dat te doorbreken. Ondanks dat ook Mariska af en toe moegestreden raakt, is doorgaan het devies. Ergens keert de wal het schip.
Jorien van Dam, Frontlijncoach van de gemeente Rotterdam, vertelt enthousiast hoe leuk het is om met bewoners in gesprek te zijn. Door corona konden die afspraken alleen telefonisch plaatsvinden. En omdat je dan niet bij mensen over de vloer komt zie je toch minder van wat er speelt. En brieven sturen werkt niet om met mensen in contact te komen. Het frontlijn werk blijft belangrijk! Want op de eerste plaats willen Jorien en haar collega's mensen helpen met hun vraagstukken. Daarnaast proberen ze de vragen, signalen en ideeën van bewoners te vertalen in naar het beleid van de gemeente.
Jerry Wesemann, Eigenhuis-coach bij bouw- en woningtoezicht van de gemeente Rotterdam ontmoet ik bij de duurzaamheidswinkel in Reijeroord. Een winkel waar bewoners informatie en advies krijgen over het verduurzamen van hun huis. Hij vertelt vol vuur over zijn rol en zijn visie.
Wil je beleidsdoelstellingen behalen dan moet je aansluiten bij de wensen en behoeften van bewoners. En samenwerken vanuit een gedeelde visie. Want zonder samenwerken komen we er niet.
Om te achterhalen wat de wensen en behoeften zijn van bewoners is onderzoek in de praktijk zeer belangrijk. De wijk in, met de bewoners in gesprek en proberen te begrijpen waar hun vragen vandaan komen. Als bewoners de gemeente al lang niet hebben kunnen aanspreken betekent dat bewoners soms eerst hun ei kwijt moeten voordat je toekomt aan jouw vragen. Maar wanneer je investeert in een goede relatie betaalt dit zich ook echt uit. Je krijgt medestanders voor je beleid.
Als je bij iemand verhalen over wijkaanpak kunt ophalen is het Kees Fortuin Fortuin. Als onderzoeker en als ondernemer in gebiedsontwikkeling draagt hij decennia ervaring en kennis met zich mee. We wandelen door zijn wijken, de Dichters- en Rivierenwijk in Utrecht en er komen zoveel onderwerpen voorbij dat het onmogelijk is om dat in een kort bericht op LinkedIn te vangen. Omdat de serie over (samen)werken in Coronatijd gaat, is dat wat ik er uit wil lichten. Beter dan Kees kan ik het zelf niet verwoorden, dus bekijk de video.Kees noemt in zijn verhaal de ABCD filosofie. Een effectieve manier om gemeenschappen te bouwen. Er is via LSAbewoners net een boek over verschenen: “Altijd Nieuw Gedoe”.
Niña Visser, Adviseur stadsbeheer van de gemeente Rotterdam, leidt mij rond in Reijeroord. Mijn eerste gedachten toen we het over stadsbeheer gingen hebben, was dat stoeptegels, bankjes, bestrating en het groenonderhoud niet heel spannend kan zijn. Het tegendeel bleek waar. Niña vertelt met enthousiasme over hoe je experimenten in de openbare ruimte combineert met participatie, een prijsbewuste inkoop en uniformiteit van het ontwerp door de stad en over de jaren heen. Dat klinkt een stuk interessanter en ook complexer. Niña gaf het voorbeeld van de soundwalks, waar nieuwe geluid dempende tegels door bewoners worden getest, hoe je vervolgens deze tegels prijsbewust inkoopt en hoe dit past in de Rotterdamse stijl. Een hele puzzel! Hoe maak jij innovatie mogelijk in het complexe publieke domein?
Vanochtend heb ik kennis gemaakt met Amina Berkane Abakhou, een belangrijke verbinder in Kanaleneiland. Ik was nieuwsgierig naar haar omdat er verschillende mensen waren die heel warm over haar spraken. Haar belangrijkste doel is om mensen met elkaar in verbinding te brengen en zo samenwerking te stimuleren, want alleen zo kunnen we groeien en beter worden. Het samenbrengen van mensen en organisaties met verschillende achtergronden gaat niet vanzelf. Haar kracht is dat ze bij onenigheid redeneert vanuit het gevoel. Iemands gevoel is altijd waar, door dat te erkennen, kom je sneller bij de kern. Corona heeft de contacten niet eenvoudiger gemaakt. Maar Amina heeft dat goed samen kunnen brengen in een appgroep. Ze helpt daar de gesprekken in goede banen te leiden door mensen in subgroepjes samen te brengen op specifieke onderwerpen of te coachen bij conflicten. Als ik vraag hoe ze te werk gaat, is het antwoord: al lopend maak je de weg.Naast alle vrijwillige activiteiten heeft ze ook een coachingspraktijk.
Jane is gebiedsregisseur in het centrum van Rotterdam. Een drukke wijk met veel ondernemers en bewoners. In deze wijk zijn veel professionals van de gemeente actief op het gebied van welzijn, openbare ruimte, veiligheid etc etc. Het is als professional belangrijk goed zichtbaar te zijn voor de ondernemers en de bewoners in de wijk. Met alle actieve professionals in de wijk is de samenwerking en de afstemming wel een uitdaging. De corona crises brengt op dat vlak verandering op gang. De weerstand om digitaal af te stemmen en samen te werken is afgenomen. En Jane maakt nu gericht afspraken om de wijk in te gaan. Waar ze eerst in de wijk aanwezig was wanneer zij zich verplaatste van de ene naar de andere afspraak maakt ze nu gericht een afspraak om de wijk in te gaan met collega’s. Verplaatsen hoeft immers niet bij digitale afspraken.
Deze ochtend ben ik in Hooggraven, bij Jaap Meeuwsen, de coördinator van Villa Vrede. Villa Vrede is een plek die ongedocumenteerden ondersteuning en perspectief biedt. De bezoekers hebben een actieve rol in het vormgeven en onderhouden van de plek. De naam is ook bedacht door de bezoekers: vrede is een begrip dat iedereen begrijpt en onderschrijft zegt Jaap.Villa Vrede maakt onderdeel uit van een groot netwerk. Financieel wordt het ondersteund door een lappendeken aan organisaties en instanties. Van kerkelijke organisaties die donaties doen tot de gemeente die plaatsingen van bezoekers op werkplekken financiert. Daarnaast is er een grote groep vrijwilligers die met van alles en nog wat helpt. Een schuur om fietsen te bouwen en repareren is in aanbouw. De fiets is een belangrijk vervoersmiddel omdat OV te duur of niet bereikbaar is.Omdat Villa Vrede een plek is voor kwetsbare mensen zijn ze in corona tijd wel gewoon open. Ze kunnen in beperkte mate gewoon door. Toch zijn ze ook een week dicht geweest omdat een vrijwilliger besmet was. Jaap heeft kunnen regelen dat de GGD op locatie is gaan testen. Mooi dat die flexibiliteit er is.
Tom Warnik, wijknetwerker in het Oude westen van Rotterdam neemt ons mee door de wijk. Corona heeft zeker invloed, toen hij in de wijk zijn netwerk aan het opbouwen was kwam de eerste lockdown. Gelukkig weet hij inmiddels weer verder te bouwen aan dat wijknetwerk binnen de mogelijkheden van corona. En dat zie ik wanneer we door de wijk lopen. Overal een praatje makend en de laatste stand van zaken uitwisselen. Wat dat doe je als wijknetwerker, er zijn voor de bewoners, de ondernemers en al hun vragen. En als het goed is voor de wijk en de bewoners dan verkoop je ‘ja’. Alleen dan moet het nog binnen het ambtelijk apparaat van de gemeente geregeld worden. En dat is soms lastig(er). Een mooi idee van Tom, een vrij te besteden budget, dat scheelt een hoop bureaucratie en hoeven bewoners en ondernemers niet zo lang te wachten met hun plannen als nu soms het geval is. Wat vind jij van het idee van een vrij te besteden budget voor de wijkprofessional? Tom geeft het vuur door aan Jane van het cluster Stadsbeheer
Ik wandel deze middag met Fred Dekkers, raadslid voor GroenLinks en actieve vrijwilliger in Utrecht West door de wijk. We starten bij de mooi herontwikkelde cereolfabriek langs verschillende initiatieven voor en door wijkbewoners. Zoals Stil Utrecht een stichting die zich inzet voor ongedocumenteerden en De Wijkplaats een buurtcentrum met christelijke wortels. Een van de zaken die Fred opvallend vindt is dat de christelijke organisaties roomser dan de Paus zijn in het handhaven van de coronamaatregelen. Daardoor is alles online, terwijl de doelgroep snakt naar echt contact. Fred zet zijn netwerk in om deze organisaties in contact te brengen met mensen die ervaring hebben met het veilig organiseren van activiteiten. Van afvalprik wandelingen tot beperkte koffie ochtenden. Zo krijgt de menselijke behoefte van contact toch vorm in deze tijd. Ga in gesprek zonder agendaNaast contact in tijden van Corona hebben we ook gesproken over hoe je de wereld van inwoners laat aansluiten op een organisatie als de gemeente. Fred stelt dat het zeer belangrijk is om in gesprek te zijn met mensen zonder agenda of project in je hoofd. Dan krijg je een open gesprek en kun je ideeën uitwisselen.
Het eerste Lopend Vuur gesprek in Utrecht is met de enthousiaste wijkadviseur van West, Susan van Wersch. We ontmoeten elkaar in Park Transwijk en wandelen kriskras door de wijk waarbij Susan mij vertelt over de verschillende projecten en initiatieven die er lopen in de wijk. Van verzorging van de openbare ruimte tot nieuwbouw. Via deze projecten komen we op inspraak van bewoners en hoe je dat organiseert en faciliteert. Een nieuw idee is het wijkplatform. Het bijzondere is dat het wijkplatform geen van te voren bedachte structuur heeft met functies en een statuut. De bewoners gaan zelf bepalen hoe ze het platform gaan vormgeven. Ook is er geen limiet aan deelnemers. Susan is gesprekspartner en faciliteert, maar stuurt niet. Dat is spannend erkent ze, maar het samen zoeken naar de juiste vorm is wel de manier om vertegenwoordiging van bewoners breed gedragen te krijgen.
De Aktiegroep Oude Westen spant zich in om de leefbaarheid van de wijk te bevorderen en te bewaken. Nieuwsgierig ga ik hier op bezoek. Ik word ontvangen door twee vrijwilligers/bewoners, Joke en Romeo en doo, de opbouwwerker. Samen vertellen ze vol vuur over de Aktiegroep. Twee zaken komen duidelijk naar voren. Wrijving en de waarde van het informele gesprek.
De wrijving tussen de beleidsplannen en de situatie in de praktijk. Plannen sluiten niet altijd aan wat de bewoners voor ogen hebben met de wijk. Dat moet dan duidelijk gemaakt worden en dat geeft soms wrijving.
De waarde van het informele gesprek. Dat gesprek wordt nu vaak niet gefinancierd omdat het zich lastig in cijfers laat vertalen. Want hoe toon je aan dat een gesprek wat vertrouwen wint twee jaar later handig blijkt bij de informatie voorziening rondom die energie transitie?
Welke wrijving maak jij?
En hoe financieren we dat informele gesprek?
Rik de Nooijer, landschap ontwerper bij de gemeente Rotterdam, ontmoet ik onderaan het dakpark in Rotterdam West. Hij is lang betrokken geweest bij de ontwikkeling van dit park boven op de gebouwen aan de Vierhavenstraat. Hij vertelt vol vuur over het betrekken van bewoners bij het ontwerp van het park. Het was leuk en ook spannend én het heeft tot een mooi resultaat geleid. Het is namelijk veel meer park geworden dan vooraf bedacht.
Marja Brand ontvangt me gastvrij bij Arta la Tarta. Ze laat me vanuit haar winkel de gemeenschappelijke buurttuin zien. Een tuin die door meerdere vrijwilligers beheerd wordt. Met theehuis, labyrint, wolk, moestuin, theetuin en nog veel meer. Vanuit de tuin lopen we door de wijk. Architectuur, taarten versieren, netwerken, stedenbouw, ontmoeten, ondernemen, stapsgewijs bouwen, wat is niet ter spraken gekomen. De wijkaanpak raakt aan zoveel facetten en dat komt allemaal samen bij Marja.
Anne-Marie Verheijen vertelt vol passie en vuur over de energietransitie in de Rotterdamse wijk, Bospolder Tussendijken. De wijk gaat als een van de eerste Rotterdamse wijk van het aardgas af. Dat is niet alleen een financieel en technisch verhaal. Ook de randvoorwaarden voor de ruimtelijke inrichting en voor de sociale samenhang van de wijk zijn zeer belangrijk. Overal legt Anne-Marie de verbinding. In ambtelijke termen heet dat ‘mee-koppel-kansen’. “Wat een vreselijk woord hè!” zegt Anne-Marie. Ze legt uit, het gaat erom dat je vanuit je eigen discipline oprecht kansen creëert voor andere collega’s én voor de bewoners in de wijk. Dat is belangrijk!
Hoe koppel jij kansen mee ;)? Vertel het ons!
Anja Brand neemt ons mee door het verhalenhuis Belvédère en door Katendrecht. Elke hoek van het verhalenhuis en elke hoek op Katendrecht zit vol verhalen. Verhalen die verbinden én de kracht hebben om het niet tastbare tastbaar te maken. Laten we meer luisteren naar de verhalen uit de Rotterdamse wijken! Heb jij een verhaal uit een Rotterdamse wijk wat je wilt delen?
We gingen op pad met Leon Keekstra in de wijk Oude Westen van Rotterdam. Leon, bevlogen en betrokken Rotterdammer, hield een vurig betoog om (zorgtaken in de wijk) taken binnen het sociale domein, die niet officieel zijn vastgelegd en zich in een grijs gebied bevinden, weer ten volle te waarderen. Het gesprek van de welzijnswerker met de buurtgenoot wat niet in zijn/haar taakomschrijving staat of de kastelein die een luisterend oor heeft voor het geluk en ongeluk van klanten. In corona tijd wordt dit grijze gebied pijnlijk zichtbaar omdat deze taken nu vaak geen doorgang meer mogen of kunnen vinden. Ze passen niet in de bestaande structuren, ze zijn niet officieel beschreven, ze zijn niet zwart of wit.
Hoe maken we deze taken weer zwart of wit? Hoe maken we die grijze verbindingen minder vrijblijvend. Denk mee!
Marleen ten Vergert - de Wijkmanager - vertelt vol vuur over haar wijk Bospolder Tussendijken. Hoe waardevol het is om te investeren in het sociaal kapitaal van de wijk. Het kost tijd om steeds dieper de wijk in te gaan en daar waardevolle verbindingen te leggen. Om een netwerk, een humuslaag te creëren van mensen en initiatieven die de wijk samen vormen. De waarde daarvan merk je goed in een crisis zoals Corona. Dan veert de wijk snel terug. Er zijn direct allerlei initiatieven op gang gekomen van bewoners voor bewoners. Van vrijwilligers die met mensen op straat informeren, tot een maaltijdservice voor kwetsbaren.
Albert Boontjes is de wijkconciërge in Hillesluis. Albert is zoals hij zelf zegt; 'de levende iPad’ van de wijk. Hij vertelt met vuur over zijn baan, de mooiste van Rotterdam! De gemeente heeft hem aangesteld om in de focuswijk Hillesluis te zien, te horen en te voelen wat er speelt. Dat gaat van kapotte stoeptegels, overvolle vuilcontainers tot een buurtbewoner die zich niet veilig voelt. Albert lost het op of weet de juiste personen te vinden die het oplost. En dat weten de bewoners. Maar Albert spoort bewoners ook aan elkaar aan te spreken.
Albert heeft vele mooie verhalen uit de wijk. We zouden veel meer moeten luisteren naar deze verhalen uit de praktijk. Naar de successen zoals de kwetsbare jongeren die meewerken in een schoonmaakactie of de enige speeltuin in Rotterdam met speeltoestellen voor gehandicapten. Maar ook naar de verhalen waar naar voren komt hoe beleid soms niet aansluit bij de weerbarstige praktijk. Juist daar kunnen we leren. Zoals Albert ook doet, zonder arrogantie en eerlijk van mens tot mens in gesprek met elkaar of door soms alleen te luisteren.
Sana el Fizazi is stadsmarinier in Hillesluis. We ontmoeten Sana in haar kantoor midden in de wijk. Sana, niet bepaald het type marinier, verteld dat een stadsmarinier er ook is om de sociale veiligheid in de wijk te verbeteren. En zolang het gaat blijft Sana fysiek aanwezig in haar wijk.
Ze neemt ons mee naar een brandgang. Een smalle doorgang die voor vele onveilig aanvoelde. Het afsluiten van de brandgang was een makkelijke oplossing geweest. Sana wilde juist zichtbaar maken wat er in de wijk speelt. Dus heeft ze samen met bewoners de brandgang opgeknapt. Door goed te luisteren naar deze bewoners kreeg de inzet van de gemeente ook het juiste effect. Een veiligere wijk én de bewoners beheren nu de brandgang.
“Laat de deur maar open staan, dan kunnen de bewoners makkelijk binnen lopen.” Roept ze wanneer ik vertrek.
Lot Mertens is stadsfluisteraar van de gemeente Rotterdam. De stad maken we samen zegt Lot. Een fijne en veilige stad is een stad waar Rotterdammers kunnen bijdragen. Als stadsfluisteraar is zij in de stad te vinden om verhalen op te halen, boodschappen te vinden. Ze neemt ze mee naar de Coolsingel en gebruikt ze om collega's te inspireren om op het ritme van de stad te werken.
Ons valt op dat Lot naast fluisteraar ook een goede luisteraar is. Wat speelt er in de wijk en wat leeft er onder de bewoners? Waar liggen de wensen en behoeften? Dit vertaalt ze naar het stadhuis en naar de politiek. Haar boodschap is: ga juist nu de wijk in.
